پاراستنی منداڵ لە دیجیتاڵی بەکاردێت بۆ سنووردارکردنی ڕووبەڕووبوونەوەی خودکاری بە پۆرنۆگرافی بەشێوەی ئۆنلاین بۆ منداڵە بچوکەکان لە قۆناغی پێش قوتابخانە، و تەمەنی قوتابخانەی سەرەتایی. هیچ جۆرێکی پاراستنی منداڵ لە دیجیتاڵی بەشێوەی سەد لە سەد پشتی پێ نابەسترێت و پێویستە هەمیشە هاوشان بێت لەگەڵ گفتوگۆی ناوناوە و کەسی و گونجاو بەگوێرەی تەمەنی منداڵەکە.

وەکو دایک و باوک، ناکرێ دابنیشیت و وای دابنێیت کە پاراستنی منداڵ (child protection) هەموو کارەکەت بۆ دەکات و منداڵەکەت دەتوانێ جیاوازی بکات لەنێوان سێکس و مامەڵەی توندوتیژ کە ڕوودەدات بەبێ ڕەزامەندی لە پۆرنۆگرافی. بە خۆشحاڵییەوە، تۆ دەتوانی جیاوازییەکی گەورە درووست بکەیت لەڕێگەی قسەکردن لەگەڵ منداڵەکەت.

پاراستی منداڵ لە جیهانی دیجیتاڵی هەمان کاریگەری هەیە وەکو Systembolaget. مەحاڵ نییە کە کحول (مەشروب) بکڕیت یان لە پاراستنی منداڵ لە جیهانی دیجیتاڵی تێبپەڕیت، بەڵام ئەمانە دەست گەیشتن بۆ هەندێک ناوەڕۆک سنووردار دەکەن. بە گەورەبوونی تەمەن بۆ یەکەم تووشبوون جیاوازییەکی گەورە درووست دکات. زۆرجار کارەکە زەحمەتتر دەبێت بۆ منداڵانی تەمەن بچوکتر تا لەگەڵ کاردانەوەیان ڕابێت.

بە ملیۆنان ڤیدیۆی پۆرنۆگرافی بێ بەرامبەر لەسەر ئەنتەرنێت هەیە کە هەموو کەسێک بەبێ ڕەچاوکردنی تەمەن دەتوانێ دەستی پێی بگات بەبێ هیچ سنوورێک. شتێکی باوە ئەگەر منداڵان ڕووبەڕووی پۆرنۆگرافی ببنەوە بەبێ ویستی خۆیان تەنانەت لە تەمەنی بچوکی قۆناغی سەرەتایی قوتابخانەدا، بۆ نمونە لەڕێگەی پیشاندانیان لەلایەن هاوڕێیەک یان لەلایەن خوشک/برایەکی لە خۆی گەورەتر. شتێکی باوە کە ڕەوتی پۆرنۆگرافی سوکایەتی و توندووتیژی جەستەی تێدابێت وەکو دەست لە قوڕگ نان و "دەمگرتن". ئەمە هەروەها زۆرجار بە ئاڕاستەی سێکسی کەسە نزیکەکان دەڕوات. بەهۆکاری ئاسانی لە دەستگەیشتن، پۆرنۆگرافی بووەتە سەرچاوەی سەرەکی پەروەردەی سێکسی، هەندێکجار تاکە سەرچاوەیە بۆ چەندین منداڵ. هەروەها هەندێک منداڵ ئەو جووڵانەی بینیویانە لە پۆرنۆگرافی لەسەر منداڵانی تردا جێبەجێی دەکەن. لێرەدا زانیاری زیاتر بخوێنەوە دەربارەی ئەوەی چۆن منداڵان دەکرێ کاریگەر بن بە پۆرنۆگرافی.

ئەفسانە: "پاراستنی دیجیتاڵی منداڵان هەمیشە زانیاری و پەروەردەی سێکسی لادەبات." 


ڕاستی: ئاسانە پشکنین بۆ ئەوە بکەیت کە سیستەمی دیجیتاڵی پاراستنی منداڵان ئەو لاپەڕانە لا نەبات کە پەروەردەی سێکسییان تێدایە و زانیاری ئێل جی بی تی ئێکی تێدایە، بۆ نموونە umo.se، rfsu.se، rfsl.se و snaf.se. زۆر ئاسانە ئەگەر ماڵپەڕێکی دیاریکراو بە ڕێکەوت بسڕدرێتەوە. 

ڤیدیۆ: "پاراستنی منداڵان کار ناکات"

ڕاستی: پاراستنی دیجیتاڵی منداڵان ئاماژە بە منداڵانی بچووک دەکات لە تەمەنی پێش قوتابخانە، سەرەتایی و ناوەندی کە کاریگەرییەکی گرنگی هەیە. هیچ پاراستنێکی دیجیتاڵی منداڵان نییە کە سەدا سەد کاریگەری هەبێت، هەروەک هیچ دەرگایەکی دەرگا، دۆزەرەوەی دووکەڵ یان فرۆشگای کحولی نییە کە ۱۰۰٪ توانای هەبێت. دەرگای داخراوەکان دەتوانرێت بشکێنرێن، ئاگادارکەرەوەی دووکەڵ دەتوانێت بشکێت و دەکرێت داوا لە کەسێک بکەیت کە تەمەنی لە 18 ساڵ زیاترە کحول بکڕێت. 
هەرکەسێک بیەوێت بە دەوری سیستەمێکی دیجیتاڵی پاراستنی منداڵاندا بگەڕێتەوە، هەمیشە دەتوانێت ئەوە بکات، بەڵام کۆمەڵگا سنووردارکردنی شتی جۆراوجۆر دەکات کە زۆرترین زیان بە منداڵان دەگەیەنێت. هەروەها پاراستنی دیجیتاڵی منداڵان بەهایەکی گرنگی ئاماژەی یاسایی هەیە. سیستەمی دیجیتاڵی پاراستنی منداڵان هەیە کە کاریگەری زیاتر یان کەمتریان هەیە. بۆیە گرنگە بە بەردەوامی بژاردە هەڵبژێردراوەکە تاقی بکەینەوە و پاراستنی دیجیتاڵی منداڵان تێکەڵ بکەین کە پەیوەندی منداڵانی بچووک سنووردار دەکات لەگەڵ وێنەی پۆرنۆگرافی لەگەڵ سیاسەتی ئازاد و پەروەردەی ئاسایی و ڕەخنەگرانەی تەمەن. 

ئەفسانە: "سیستەمی پاراستنی دیجیتاڵی منداڵان بەرهەمی پێچەوانەیە چونکە بەشدارن لە نەبوونی گفتوگۆ." 


لێکۆڵینەوەیەک لە زانکۆی ئوپسالا لە ساڵی 2016 دەریخستووە کە تەنها ژمارەیەکی کەم لە منداڵانی توێژینەوەکە لەگەڵ گەورەکان قسەیان کردووە دەربارەی پۆرنۆگرافی. لەو کاتەدا، زۆربەی شارەوانییەکان پاراستنی دیجیتاڵی منداڵانیان چالاک نەکردبوو دژی وێنەی پۆرنۆگرافی لە قوتابخانەکاندا و بە هەمان شێوە ژمارەیەکی زۆر کەم لە دایک و باوکان پاراستنی منداڵەکانیان لەسەر ئامێرە دیجیتاڵییە تایبەتەکان چالاک کردبوو، بەڵام پەیوەندییەکان ڕووی نەدا. بە واتایەکی دیکە، گفتوگۆکان زۆرجار ئامادە نین، بەبێ گوێدانە ئەوەی کە ئایا هیچ پاراستنی دیجیتاڵی منداڵ هەیە یان نا - مەگەر گەورەکان چالاکانە دەست بە گفتوگۆکان بکەن. لەبەر ئەوە، گرنگە کە خۆپاراستن چارەسەرێکی گشتگیر لەخۆ بگرێت کە هەردوو ناوچەی پەیوەندی منداڵانی بچووک سنووردار دەکات بۆ وێنەی پۆرنۆگرافی و پاراستنی دیجیتاڵی منداڵان لەگەڵ سیاسەتی ئازاد و پەروەردەی ئاسایی و ڕەخنەگرانەی تەمەن و گفتوگۆی ڕەخنەگرانە تێکەڵ دەکات.

زانکۆی ئوپسالا ۲۰۱۶

لە ساڵی 2022 دا، ئەنجومەنی ئەوڕوپی بڕیارێکی دەرکردووە کە بەتووندی ئەوە ڕادەسپێرێت هەر 46 وڵاتە ئەندامەکەی ئەنجومەنی ئەوڕوپی هەڵبستن بە کەمکردنەوەی نزیکەی 100 ملیۆن حاڵەتی ڕووبەڕوونەوەی منداڵان بە پۆرنۆگرافی. بەم شێوەیە ئەنجومەنی ئەوڕوپی داوا لە حکومەتی سویدی دەکات - کە هێشتا هەنگاوی نەناوە بۆ پاراستنی منداڵانی سویدی لە پۆرنۆگرافی بەگوێرەی ئەم یاسایە - بۆ پابەندبوون و دڵنیاییدان بەگوێرەی داواکارییەکانی ئەنجومەنی ئەوڕوپی.

پۆرفری براندۆم پەیوەندی بە حکومەت کردووە بۆ بەدواداچوونی ئەوەی کە ئایا حکومەت کاردەکات بەگوێرەی یاساکەی ئەنجومەنی ئەوڕوپی. تاوەکو ئێستا، حکومەت وەڵامی پرسیارەکەی نەداوەتەوە. پۆرفری براندۆم بەردەوام دەبێت لە بەدواداچوون بۆ دەستکەوتنی وەڵامەکان.

ئەنجومەنی ئەوڕوپی ئەم نووسینەی خوارەوەی لەسەر وێبسایتی ئەنجومەنی ئەوڕوپی بڵاوکردۆتەوە:

"ئامێرە دیجیتاڵییەکان پێویستە ڕێگریکاری ناوەڕۆکی تێدابێت تایبەت بە گەوران بۆ پاراستنی منداڵان

هەموو ئامێرە دیجیتاڵییەکان پێویستە لایەن و ئامرازی کۆنتڕۆڵی باوانی بەشێوەیەکی ئاسان تێدابێت بۆ پاڵاوتن و بلۆک کردنی بابەتەکانی پۆرنۆگرافی کە بەشێوەیەکی ئاسایی بۆ ئەوان درووستکراوە بۆئەوەی ڕێگری بکرێت لە تووشبوونی منداڵان بە بابەتی گەوران، هەروەکو کۆمەڵەکە وا دەڵێت. ئەم ئامرازانەی کۆنتڕۆڵ کردن پێویستە "بەشێوەیەکی سیستەماتیکی لە شوێنە گشتییەکاندا چالاک بکرێن، وەکو قوتابخانەکان، پەرتوکخانەکان و یانەکانی گەنجان".

بە پشت بەستن بە بڕیار بە کۆی دەنگ لەسەر بنەمای ئەو ڕاپۆرتەی لەلایەن دیمیتری هوبرۆن ئامادەکراوە (فەرەنسا، ALDE)، ئەو پەرلەمانتارانە نیگەرانی قووڵی خۆیان دەربڕیوە لەبارەی "تووشبوونی بێ وێنەی منداڵان بە وێنە پۆرنۆگرافییەکان، کە ئەمەش زیان بە گەشەکردنی دەرونی و جەستەییان دەگەیەنێت". ئەوان دەڵێن ئەم تووشبوونەی منداڵان، "مەترسییەکان زۆر زیاتر دەکات لەبارەی هەڵگەڕانەوەی جێندەری، ئالوودەبوون بە پۆرنۆگرافی و سێکس کردن لە تەمەنێکی زوودا و هاوشان لەگەڵ سێکس کردنی ناتەندروست."

لێرەدا هەموو بڵاوکراوەکەی ئەنجومەنی ئەوڕوپی بخوێنەوە!

پرسیار لە شارەوانی خۆت بکە لەبارەی بوونی پاراستنی منداڵ لە جیهانی دیجیتاڵی لە دامەزراوەکانی شارەوانی بۆ منداڵان، وەکو قوتابخانەکان، یانەکانی دوای قوتابخانە و پەرتوکخانەکان. دەتوانی پێشنیازی هاوڵاتی پێووسەختە-نووسراومان بنێریت “Hej kommun!” [سڵاو شارەوانی!] بۆ پۆستەی زانیاری شارەوانی ناوچەکەی خۆت یان بۆ کەسی سەرەکی لە دەستەی جێبەجێکاری شارەوانی، بەبێ گوێدانە ئەوەی کە شارەوانییەکە پێشنیازی هاوڵاتییان وەردەگرێت یاخود نا. هەروەها پرسیار بکە لەوەی کە ئایا پاراستنی منداڵ لە جیهانی دیجیتاڵی لە شارەوانییەکی تۆدا هەیە لە تۆڕەکانی وایفای کراوە لە ژینگەی گشتیدا کە تیایدا منداڵان ئامادەدەبن وەکو ڕیستۆرانتەکان، مۆڵەکانی بازاڕکردن، شوێنەکانی یاری کردن، پەرتوکخانەکان، هتد.

ئێمە دەتوانین بەیەکەوە کاربکەین بۆ بەرەوپێشبردنی گەشەکردن و زیادکردنی سەلامەتی منداڵ!